Đảm bảo nguồn nước sạch cho người dân vùng nông thôn

Nan giải vấn đề nước sạch cho người dân

Đối với người dân vùng nông thôn, vấn đề nước sạch và vệ sinh môi trường (VSMT) là nhu cầu thiết yếu và đã được đầu tư mạnh trong những năm qua thông qua Chương trình mục tiêu quốc gia nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn.

Theo đánh giá của Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT), mặc dù, vấn đề chất lượng nước sinh hoạt nông thôn đã được quan tâm trong những năm gần đây nhưng thực tế, năng lực và nguồn lực cho kiểm soát chất lượng nước ở nhiều địa phương còn rất hạn chế. Đến nay, mới chỉ có khoảng gần 50% các Trung tâm Nước sạch và VSMT tỉnh có phòng phân tích chất lượng nước, nguồn kinh phí hàng năm dành cho hoạt động này cũng còn rất hạn chế.

Đối với các chỉ tiêu về vệ sinh môi trường khác, mặc dù, tỷ lệ các trường học mầm non, phổ thông và trạm y tế xã nông thôn được sử dụng nước sạch, nhà tiêu hợp vệ sinh đạt tỷ lệ khá cao (trên 90%), tuy nhiên tỷ lệ số hộ gia đình ở nông thôn được sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh mới chỉ đạt 63% và tỷ lệ hộ gia đình ở nông thôn chăn nuôi có chuồng trại hợp vệ sinh đạt 45%.

Thực tế, cùng với áp lực từ các nguồn ô nhiễm thì tập quán sinh hoạt lạc hậu của người dân nông thôn ở nhiều vùng đồng bằng và miền núi cũng là tác nhân gây ô nhiễm môi trường và không đảm bảo vệ sinh môi trường. Số liệu thống kê cho thấy, đến cuối năm 2014, vẫn còn tới 5% hộ gia đình (tập trung chủ yếu ở vùng núi phía Bắc, Tây Nguyên và vùng duyên hải Bắc Trung Bộ) chưa có nhà tiêu và 12% hộ gia đình sử dụng cầu tiêu ao cá (chủ yếu tập trung ở khu vực phía Nam, ĐBSCL).

Về vấn đề VSMT, đến tháng 7/2011 cả nước mới có 18,5% số xã và 8,5% số thôn đã xây dựng hệ thống thoát nước thải chung tương ứng với mức dưới 1/5 số xã và dưới 1/10 số thôn có hệ thống thoát nước thải chung. Đây là nguồn gốc các vấn đề ô nhiễm nước phục vụ nhu cầu đời sống của người dân.

Huy động sức mạnh cộng đồng trong việc bảo vệ nguồn nước

Cũng theo đánh giá của Trung tâm Quốc gia Nước sinh hoạt và Vệ sinh môi trường nông thôn, hiện nay việc giải quyết vấn đề nước sạch nông thôn hiện vẫn chưa đạt hiệu quả mong muốn. Bởi vậy, nhằm từng bước thay đổi thói quen sử dụng nước sạch, nâng cao chất lượng nguồn nước và vệ sinh nông thôn, "chìa khóa" chính là làm tốt công tác tuyên truyền. Ðẩy mạnh công tác truyền thông, vận động xã hội, nâng cao nhận thức và trách nhiệm cộng đồng dân cư nông thôn trong việc sử dụng, bảo vệ nguồn nước, bảo vệ môi trường, cần đa dạng hóa các hình thức để người dân hiểu tầm quan trọng của việc dùng nguồn nước sạch, các quy định của Nhà nước về vệ sinh môi trường, chiến lược bảo vệ môi trường.

Các chuyên gia môi trường cũng cho rằng, Chiến lược Quốc gia cấp Nước sạch và Vệ sinh nông thôn đến năm 2020 xác định rõ mục tiêu:"Tất cả dân cư nông thôn được sử dụng nước sạch đạt tiêu chuẩn chất lượng quốc gia”. Phần lớn dân cư nông thôn thực hành tốt vệ sinh cá nhân và giữ sạch vệ sinh môi trường làng xã nhờ các hoạt động thông tin tuyên truyền. Chương trình Xây dựng nông thôn mới đề ra mục tiêu chính là: cung cấp đủ nước sinh hoạt sạch và hợp vệ sinh cho dân cư, trường học, trạm y tế, công sở và các khu dịch vụ công cộng... Vì vậy, trong thời gian tới cùng với nâng cao hiệu quả sử dụng, công suất của các trạm cấp nước cũ, việc huy động thêm nguồn vốn và sự đóng góp của cộng đồng xã hội và người dân để tiếp tục xây dựng, bảo dưỡng và nâng cấp sửa chữa các công trình cấp nước cũng là việc làm rất cần thiết và cấp bách. Chương trình mục tiêu nước sạch thực sự là bước ngoặt đảm bảo cho các địa phương hoàn thành tiêu chí về nước sạch, vệ sinh môi trường nông thôn, tạo đà thuận lợi trong quá trình xây dựng nông thôn mới.